Wyznaczanie celu

Wyznaczanie celu w Twoim życiu. Czy naprawdę warto?

„Sama decyzja niech będzie początkiem.

Potem czas na działanie. Bo tylko działanie da Ci rezultat,

jaki chcesz. Bez działania też otrzymasz rezultat –

będzie nadal tak jak jest”

Mariusz Szuba

Czasy mamy specyficzne, pełne obaw, niepewności, braku stabilizacji. Tym bardziej pojawia się refleksja, czy warto stawiać nowe cele/ wyzwania i jeśli tak – to w jaki sposób to robić.

Być może przychodzi Tobie teraz do głowy myśl, że po co formułować cele, skoro poprzednie nie spełniły się w ogóle lub jedynie w bardzo okrojonej części. Może musiałeś z jakichś planów zrezygnować, a inne odsunąć na bok. Może było i paradoksalnie tak, że właśnie realizacja niektórych z nich doprowadziła Cię do stanu, w którym nie chciałeś się znaleźć. Jak zatem wybrać właściwą drogą i czy stawianie kolejnych wyzwań w obecnej rzeczywiście ma sens?...

Otóż, Drogi Czytelniku, z całym przekonaniem piszę, że TAK. Cele sprawiają, że Twojemu życiu nadawany jest jakiś kierunek, wartość, misja. Dzięki nim wiesz dokąd zmierzać i które ścieżki omijać. Pojawia się w Tobie się energia do działania i motywacja, by coś osiągać.

Chcę jednak zwrócić w tym momencie Twoją uwagę na fakt, iż poprawne sformułowanie celu ma tu kluczowe znaczenie. Chodzi o takie jego ujęcie, by był on dla Ciebie źródłem radości i mobilizacji na najbliższe dni/ miesiące/ lata. Ma on Cię budować, a nie wyczerpywać. Ma skłaniać do aktywności, a nie tłamsić w środku. Żeby jednak tak się stało jego ustanawianie powinno być oparte na następujących kryteriach:

1. Cel powinien być zapisany

Zatem masz go rozrysować na kartce papieru, dosłownie długopisem, a nie w myślach. To podstawowy warunek prawidłowego wyznaczania celu.

2. Ma on Cię motywować do działania

Innymi słowy ma być ułożony w takiej formie, by był wspierający, budzący w Tobie przyjemne odczucia. Dobrze określony cel będzie sprawiać, że na nowo nabierzesz chęci do życia, będziesz chciał coś robić, zdobywać, rozwijać się. Nagle Twoja ziemska wędrówka nabierze barw, a Ty zyskasz siłę, której brakowało Tobie przez długi czas. Pisząc o motywującym celu mam również na myśli formułowanie go w taki sposób, by był ambitny, a więc „odpowiednio pobudzający” do wykonywania jakichś czynności, a zatem ani nie za prosty, ani nie za trudny w realizacji. Jeśli bowiem stawiane wyzwanie będzie zbyt banalne, nie będziesz miał chęci, by go osiągać. Jeśli z kolei Twój plan działania będzie zbyt trudny czy wygórowany, szybko wypalisz się na drodze do jego wykonania.

3. Ma być zapisany w sposób pozytywny i konkretny

Napisz zatem czego chcesz, a nie czego nie chcesz. Określ swój cel jak najbardziej namacalnie tak, by Twój umysł mógł otworzyć się na to, czego autentycznie szukasz. Nie, że nie chcesz czuć się dłużej samotny, ale że chcesz poznać taką i taką osobę. Nie, że nie chcesz być biedny, ale że chcesz zarabiać tyle i tyle itp. itd. Unikaj z kolei ogólników typu: „Chcę być szczęśliwy”, „Chcę być bogaty” lub wyrażeń typu: „więcej”, „mocniej”, „szybciej”. Nie są one precyzyjne. Pamiętaj, że zapisanie celu w sposób pozytywny i konkretny daje przestrzeń do jego spełnienia. Innymi słowy Twój mózg zaczyna wyszukiwać informacji czy bodźców w otoczeniu, które będą sprzyjały jego realizacji.

4. Ma być mierzalny

Ma zatem być możliwy do oszacowania, zmierzenia. Ma odpowiadać na pytanie: „Po czym konkretnie poznasz, że osiągnąłeś swój cel?”. Wyzwanie: „Chcę schudnąć” nie będzie mierzalne dopóty, dopóki nie określi się dokładnie parametrów, np.: „Chcę schudnąć 2 kg w ciągu najbliższego miesiąca”. Podobnie z planem o odbudowie poczucia własnej wartości. Czym zatem ono dla Ciebie jest? Co musiałbyś robić, jak musiałbyś żyć, jakie cechy musiałbyś w sobie rozwinąć i na jakim poziomie (lub inny ważny dla Ciebie wymiar), by tak siebie określić?... Aby zdefiniować mierzalność możesz również odnieść się do swoich preferencji zmysłowych, a więc przywołać w wyobraźni to, co będziesz widzieć, co będziesz słyszeć lub czuć, kiedy swoje wyzwanie zrealizujesz. Inaczej mówiąc powinieneś umieć rozpoznać moment, kiedy urzeczywistnisz swój cel, a pomogą Ci w tym wcześniej sprecyzowane, szczegółowe kryteria.

5. Ma być realny i możliwy do osiągnięcia przez Ciebie

Oznacza to, że ma być zależny i możliwy do spełnienia tylko i wyłącznie przez Ciebie, nie przez kogoś innego. Oczywiście może ktoś Tobie w czymś pomóc, ale ma to być jedynie wsparcie/ wskazówka, a nie zastąpienie Cię w działaniach. Stawiane wyzwanie ma być realne, a więc wielce prawdopodobne do realizacji, a zatem możliwe do wykonania.

6. Ważne jest ustanowienie terminów

Chodzi o to, by nadać swoim planom jakieś daty krańcowe. W przypadku braku dookreślenia czasowego z dużym prawdopodobieństwem zadzieje się tak, że będziesz przesuwał termin realizacji swoich wyzwań na moment bliżej lub dalej nieokreślony. W konsekwencji może się zdarzyć tak, że nigdy ich nie osiągniesz.

7. Musi mieć dla Ciebie wartość

Innymi słowy ma Tobie zależeć na jego spełnieniu. Co więcej, ma być spójny z tym, co jest dla Ciebie ważne w życiu. Realizowanie bowiem celów, które nie są integralne z Twoim systemem wartości nie ma większego sensu. Jeśli zatem pragniesz, by żyć rodzinnie silne rozwijanie się na gruncie zawodowym może nie dać Ci spełnienia. I odwrotnie. Jeśli ważne jest dla Ciebie, by osiągać prestiż w pracy, planowanie wieloletniej przerwy w zatrudnieniu/studiowaniu może okazać się niewłaściwą decyzją.

8. Ma być ekologiczny

To chyba najtrudniejsze do określenia. Twoje wyzwanie ma bowiem być korzystne dla Ciebie, ale przy tym nie powinno nikomu wyrządzać krzywdy. Ważne jest, by nie wpływało ono negatywnie na relacje z innymi ludźmi, szczególnie dla Ciebie ważnymi. Ustanawianie celów, które Ciebie budują, a innych niszczą, nie jest ekologiczne. Jeśli zatem zamierzasz wyjechać za granicę na stałe, a Twój partner/partnerka/rodzic jest przeciwna opuszczaniu rodzinnego kraju, może to nie zakończyć się dla Ciebie tak, jakbyś tego oczekiwał.

9. Ogromnie ważna jest Twoja pewność, że się uda

Określ zatem na skali od 0 do 10, na ile jesteś pewien, że uda Ci się zrealizować swój cel. Twoja pewność powinna wynosić około 20. Tak, to nie żart, masz być absolutnie pewien, że się uda. Jeśli odpowiedź będzie w granicach 8, to pozostałe dwa punkty oznaczają Twoją wątpliwość. Chcę byś wiedział, Drogi Czytelniku, że Twoje przekonanie, że niezależnie co się będzie działo w Twoim życiu, to Ty i tak dasz radę, to podstawa sukcesu. Jeśli jesteś pewien, automatycznie pojawiają się w Twojej głowie możliwości. Znajdujesz wówczas odpowiedzi na pytania: „Jak to osiągnąć?”, czyli gotowe rozwiązania na pojawiające się w Tobie dylematy. Potem pozostaje już tylko działanie.

10. Ma być podzielony na mniejsze etapy

Każdy cel powinien być podzielony na mniejsze kroki, które stopniowo będą prowadzić do jego wcielenia w życie. Duże wyzwanie może być dla Ciebie przytłaczające i niweczące plany już na samym wstępie. Z kolei drobny element będzie się wydawał o niebo bardziej prawdopodobny do spełnienia. Zastanów się zatem, jak możesz podzielić swój cel na małe etapy i zacznij działać.

Reasumując, Twój nowo postawiony cel powinien odpowiadać na następujące pytania:

- „Co chcesz osiągnąć?”, „Jak jest Twój cel?”

- „Czego chcesz w zamian od tego co aktualnie masz?”

- „Po co chcesz to osiągnąć?”, „Co Ci to da?”

- „Po czym poznasz, że cel został osiągnięty?”

- „Co będziesz widział/ słyszał/ czuł, kiedy go zrealizujesz?”

- „Czy ten cel jest realny i osiągalny dla Ciebie?”

- „Czy jest on zależny tylko od Ciebie?”

- „Kiedy chciałbyś go osiągnąć?”

- „Na ile ważne jest dla Ciebie osiągnięcie tego celu?”

- „Jaka wartość kryje się za realizacją Twojego celu?”

- „Czy ten cel jest ekologiczny dla Ciebie i innych?”

- „Na ile jesteś pewien, że Ci się uda?”

- „ Od czego możesz zacząć?”

- „Jak będzie Twój następny krok?”

I dodatkowo:

- „Co możesz zrobić, by wzmocnić swoją motywację?”

Nie wierzysz? Choć spróbuj, a wtedy postawisz kropkę nad „i”.

Renata Myczka

Terapeuta/ coach kryzysowy/ psychopedagog

Pracownik Biura Karier UKW w Bydgoszczy

Bibliografia:

• Bavister S., Vickers A., NLP w praktyce, Wydawnictwo Edgard, Warszawa 2010, s. 111-119 oraz Szuba M., Arena Zwycięzców, MS Team, nagrania audio, 2013
• Whitmore J., Coaching. Trening efektywności, Wydawnictwo G+J Gruner + Jahr Polska, Warszawa, 2011, s. 78-79